Δευτέρα 2 Μαΐου 2011

Ο Ήλιος: Εχθρός ή Φίλος;

Οι καλές συναδέλφισσες, Σπανουδάκη Σοφία, Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής - PhD και Γιαννακοπούλου Αλεξία, Εκπαιδευτικός Αγγλικών- PhD με τις οποίες συνυπηρετώ στο 6 Δ.Σ Βριλησσίων, έγραψαν ένα ενδιαφέρον άρθρο για τις ευεργετικές επιδράσεις του ήλιου αλλά και τα δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία του ατόμου σε περίπτωση έκθεσης χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις...

Το άρθρο έχει συμπεριληφθεί στην αριθμ.Φ34.1/10/1694/18-4-2011 εγκύκλιο της Β΄Δνσης Π.Ε Αθήνας.

Το παραθέτω ως έχει:

Ο Ήλιος είναι φίλος ή εχθρός του άνθρωπου;

Ο ήλιος εκτός από την ευεργετική του επίδραση στον ψυχισμό του ανθρώπου έχει πολύτιμη δράση στην σύνθεση της βιταμίνης D, οπού το 99% αυτής παράγεται από το δέρμα. Η ανεπαρκής παραγωγή της βιταμίνης D σχετίζεται με πολλά νοσήματα των οστών, αυτό-άνοσες παθήσεις, διάφορους τύπους καρκίνου κτλ (Holick, 2004).
Ωστόσο, η έκθεση στον ήλιο χωρίς προφυλάξεις, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα έχει δυσμενή αποτελέσματα στην υγεία του ατόμου.

Αναλυτικότερα,...
η επιδερμίδα του ανθρώπου έχει την ικανότητα να προστατεύεται από τις επιθέσεις του ήλιου μέσω του μαυρίσματος (εκκρίνεται μια φυσική χρωστική, η μελανίνη, όπου απορροφά ένα ποσοστό της ακτινοβολίας UV), καθώς και της πάχυνσης του δέρματος. Αυτός ο μηχανισμός φυσικής προστασίας ποικίλει από άτομο σε άτομο και φαίνεται να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο μηχανισμός αυτός από μόνος του δεν φαίνεται να είναι αρκετός για να προφυλάξει το δέρμα από την υπεριώδη ακτινοβολία. Επιπλέον, η καταστροφή του περιβάλλοντος (αύξηση της τρύπας του όζοντος, ατμοσφαιρική ρύπανση, απουσία πρασίνου) καθώς και άλλοι παράγοντες, όπως η εποχή του έτους, η ώρα της ημέρας, το υψόμετρο, το γεωγραφικό πλάτος, η αντανάκλαση από την ατμόσφαιρα και από το έδαφος τροποποιούν δραστικά την ακτινοβολία που φτάνει στο δέρμα του ανθρώπου.

Ως συνέπεια της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι η εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Το μελάνωμα είναι μια από τις πιο συχνές θανατηφόρες παθήσεις του δέρματος που η παθογένεια του σχετίζεται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία καθώς και με γενετικούς παράγοντες. Παρόλο που η πρόληψη και η σωστή εκπαίδευση όσον αφορά την έκθεση του ατόμου στον ήλιο προλαμβάνει τον καρκίνο του δέρματος, τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των ασθενών ολοένα αυξάνει.

Ένας από τους κυριότερους παράγοντες πρόκλησης μελανώματος είναι η αύξηση της τρύπας του όζοντος. Οι Ευρωπαίοι φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση μελανώματος σε σχέση με τους Αμερικάνους και τους Αφρικανούς (Ries et al., 2003). Επιπρόσθετα, τα άτομα με ανοικτόχρωμη επιδερμίδα και ανοικτό χρώμα ματιών, ανήκουν στην υψηλή ομάδα κινδύνου καθώς και τα άτομα εκείνα όπου δεν μαυρίζουν με την έκθεση τους στον ήλιο αλλά παθαίνουν εγκαύματα Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής του ατόμου καθώς και ο τρόπος έκθεσης στον ήλιο ασκούν καθοριστικό ρόλο στην πρόκληση καρκίνου του δέρματος (Gilchrest et al., 1999, Weinstock et al., 1989). Υπολογίζεται πως τα παιδιά και οι έφηβοι είναι εκτεθειμένοι στον ήλιο για 2,5 με 3 ώρες ημερησίως, οι ώρες αυτές είναι κυρίως μεσημεριανές (Buller et al., 2002).

Συνεπώς, γνωρίζοντας τι μας ωφελεί και τι μπορεί να μας βλάψει, ο ήλιος μπορεί να γίνει μόνο φίλος μας αρκεί να λάβουμε τα ακόλουθα μέτρα προφύλαξης:

1) Περιορισμό της έκθεσης στον ήλιο (όταν αυτό μπορεί να γίνει, 11ως 16.00 είναι οι ώρες που πρέπει να αποφεύγεται ο ήλιος).

2) Σωστή χρήση αντηλιακού (εφαρμογή του αντηλιακού 20-30 λεπτά πριν την έξοδο στον ήλιο, ικανοποιητική ποσότητα εφαρμογής, αν γίνεται χρήση make-up θα πρέπει το αντηλιακό να τοποθετείται πρώτα, σωστή φύλαξη του αντηλιακού μετά την χρήση, έλεγχος ημερομηνίας λήξεως).

3) Χρήση αντηλιακού όλο τον χρόνο (κυρίως όταν η εργασία είναι εξωτερική) ακόμα και όταν έχει συννεφιά.

4) Συχνή ανανέωση του αντηλιακού ανεξάρτητα από τον δείκτη προστασίας.

5) Ανοικτόχρωμα ρούχα, με μακριά μανίκια.

6) Το καπέλο είναι απαραίτητο καθώς και η χρήση γυαλιών ηλίου.

7) Προστασία με αντηλιακό των χειλιών (Lim et al., 1999).

8) Για παιδιά ηλικίας ως 18 ετών η συστηματική χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας 15 SPF μειώνει κατά 78% τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος (Truhan et al., 1991)

Ειδικότερα, οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής, όπου εκτίθενται καθημερινά και για πολλές ώρες στον ήλιο θα πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση μελανώματος σε σχέση με τους καθηγητές ξένης γλώσσας – δασκάλους (Pukkala et al., 1993).

Τέλος, έχουμε χρέος να προστατέψουμε και τους μαθητές μας από τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας ενημερώνοντας τόσο τους γονείς όσο και τους μαθητές. Επιπλέον, στο βαθμό που μας επιτρέπεται, να συνεργαζόμαστε και με άλλες ειδικότητες ώστε να φτιάχνουμε προγράμματα δράσης όπου τα παιδιά θα κατανοούν την επίδραση της UV ακτινοβολίας, τις συνέπειες της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο και την εφαρμογή μέτρων προφύλαξης (Geller et al., 2003).

Βιβλιογραφία
Buller D., et al. Sun protection policies in US elementary schools. Arch Dermatol 2002, 138: 771-774.
Geller AC., et al. The Environmental Protection Agency’ s National Sun Wise School Program: 1999- 2000. J Am Acad Dermatol 2002, 46: 683-9.
Gilchrest BA., et al. The pathogenesis of melanoma induced by ultraviolet radiation. N Engl J Med 1999, 340: 1341-1348.
Lim HW., and Cooper K. The health impact of solar radiation and prevention strategies : Report of the Environment Council, American Academy of Dermatology. J Am Acad Dermatol 1999, 41: 81-99.
Pukalla E., et al. Life –long physical activity and cancer risk among Finnish female teachers. Eur J Cancer Prev 1993; 2: 369-376.
Ries LAG, et al. SEER Cancer Statistics Review 1975-2000. National Cancer Institute 2003 { htpp:\\seer.cancer.gov/csr/1975-2000].
Truhan AP. Sun protection in childhood. Clin Pediatr (Phila). 1991:30(12):676-81.
Weinstock MA., et al. Nonfamilial cutaneous melanoma incidence in women associated with sun exposure before 20 years of age. Pediatrics 1989, 84: 199-204.
Holick FM. Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease. American Journal of Clinical Nutrition, 2004; 80: 1678S-1688S.

Σπανουδάκη Σοφία,Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής, PhD Γιαννακοπούλου Αλεξία, ΠΕ06 Αγγλικών, PhD

Δεν υπάρχουν σχόλια: